Yanıt Sürelerinin Karma Modellemeye Dâhil Edilmesi PISA 2022 Matematik Okuryazarlığı Örtük Gruplarının Belirlenmesini Nasıl Etkiler?

ÖZ

Bu çalışmada, PISA 2022 Türkiye uygulamasında matematik okuryazarlığı testini yanıtlayan öğrencilerin yetenek ve yetenek dışı örtük sınıfları, karma madde yanıt modeliyle belirlenmiştir. Jeon ve De Boeck’un (2019) önerdiği karma madde tepki kuramı modelleme yaklaşımı doğrultusunda, yanıt süreleri ile madde zorluğu ve başarı olasılıkları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Çalışmada hiyerarşik olarak dört farklı modelin karşılaştırması yapılmıştır. Bu modellerin ilki tek sınıflı iki parametreli madde yanıt teorisi (2PL IRT) modeli (Model I), ikincisi ise (Model II) yetenek sınıfı ile tahmin sınıfı olarak adlandırılan ve başarı olasılığı 0.25’e sabitlenenen iki sınıflı modeldir. Diğer iki sınıflı modelde (Model III), tahmin grubunun başarı olasılığı serbestçe kestirilmiştir. Son model, Jeon ve De Boeck’un (2019) önerdiği yaklaşım doğrultusunda yanıt süresi bilgisini kovaryant olarak içeren iki sınıflı bir modeldir (Model IV). Analiz sonucunda, Model IV (yanıt süresinin kovaryant olarak dâhil edildiği iki sınıflı model) en iyi uyumu sağlayan model olarak belirlenmiştir. Yetenek dışı sınıfta ortalama madde yanıt süreleri ve başarı olasılıkları düşük olma eğilimindeyken, yetenek sınıfında bu değerlerin daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Bununla birlikte, zamanı daha etkili kullanan (başarı olasılıkları yüksek) yetenek sınıfı, kolay maddelere hızlı yanıt verirken, zor maddelere daha fazla zaman ayırarak başarılı olmuştur. Yetenek dışı sınıfın genel olarak düşük performansı dikkat çekmiş olup kolay maddelerde daha hızlı yanıt vermeleri başarısızlıkla sonuçlanmış, buna karşılık, zor maddelere daha fazla zaman ayırarak kısmen başarılı oldukları belirlenmiştir. Bu grubun, daha yüzeysel bir yaklaşım benimsediği düşünülmektedir. Tüm maddelerde yetenek sınıfına göre daha hızlı yanıt veren, ancak zor maddelerde daha fazla süre harcayarak dikkatli olma eğiliminde olan bir tür madde yanıtlama stratejisini kullanmaktadır.